یا صاحب الزمان

از ابتدای آفرینش انسان، به جهت نیازمندی بشر به ابزار هدایت، پیامبران الهی وجود داشته‌اند. تعداد این پیامبران و علت تکرار پیامبران، سوالی است که ذهن را به خود مشغول می‌کند. چرا این تعداد پیامبر به میان جوامع آمده است؟ چرا از ابتدا، دین کامل به مردم ارائه نشد؟ با مراجعه به منابع دینی با چندین عامل به عنوان فلسفه تکرار بعثت انبیاء برمی‌خوریم که عبارتند از:
• حفظ آموزه‌های اصیل دینی از خطر تحریف و فراموشی:
تحریف کتابهای آسمانی:
یکی از اصلی‌ترین عوامل ارسال پیامبران متعدد برای هدایت بشر، تحریف آموزه‌های دینی توسط مردم بوده است. به مرور که انسان بر روی زمین قرار گرفت و روابط اجتماعی بین آنها شکل گرفت، اختلاف نظر بین مردم نمایان شد. زورمندان به دنبال بهره گیری و استثمار مردم ضعیف بودند و پیامبران الهی، یکی از اهداف خود را تشکیل جامعه آرمانی و همراه با برابری و برادری می‌دانستند، به مقابله با این افراد پرداختند. طبیعی است که در این شرایط، آنان یکی از راحت‌ترین راه‌های مبارزه با انبیاء را تحریف محتوای دعوت آنان بدانند و سعی در تحریف آموزه‌های اصیل دینی داشته باشند.  تحریف در دو حوزه اعتقادی و عملی؛ مانند دختر دانستن فرشتگان، فرزند خدا دانستن عیسی و عزیر، و تثلیث در حوزه اعتقادات و جابجا نمودن حلال و حرام الهی و بدعت در حوزه اعمال شکل گرفت.

به جهت ماندگار ماندن پیام‌های الهی در میان مردم و فراموش نشدن آن و جلوگیری از تحریف لازم است که در هر دوره تاریخی افرادی باشند تا تبلیغ آموزه‌های قبلی یا با آوردن دوباره پیام‌های صحیح از جانب خداوند، آموزه‌های دینی را به صورت سالم و عاری از تحریف در دسترس آنان قرار دهند.
• ناپدید شدن کتاب‌های آسمانی:
بر اساس روایتی که از ابوذر نقل شد، کتاب‌های زیادی از جانب خداوند به جهت هدایت بشر، بر پیامبران الهی نازل شده است. با این حال پیروان ادیان مختلف به واسطه عدم رشد و بلوغ فکری، با گذر زمان نتوانستند این کتاب‌ها را حفظ نمایند و بیشتر آن‌ها ناپدید شده و از دسترس مردم و نسل‌های بعدی دور ماند. بنابراین باید، پیامبران بعدی بیایند تا یا به توضیح در مورد کتاب‌های ناپدید شده پرداخته و آموزه‌ها و احکام آن‌ها را برای مردم بیان نمایند و یا با آوردن دین جدید، نسخه جدیدتری از برنامه هدایت و سعادت انسان ارائه نماید.
• اختلاف مقتضیات و نیازها:
اگرچه آموزه‌های اساسی در تمام ادیان الهی مشترک بوده و ثابت و تغییر ناپذیر است، اما برخی از آموزه‌های دین بر حسب نیازها و مقتضیات زمانه و مصالح، وضع شده است و با تغییر نیازها، شرایط و مصالح آن‌ها، احکام آن نیز تغییر خواهد نمود.  مثلا برخی از احکام در دین یهود، به واسطه تنبیه بنی اسرائیل به واسطه نافرمانی هایشان و به علت فرمانبردار نمودن آن‌ها و تقویت روح عبودیت در آنان بوده است و معلوم است که با برطرف شدن این خصیصه یا تغییر مخاطب آن، دیگر این مصلحت وجود نخواهد داشت و حکم آن نیز نسخ می‌شود.
• رشد فهم و استعداد بشر:
بشریت با گذشت زمان و با تغییر شرایط زندگی و به کار گیری عقل جمعی و فردی و با کمک آموزه هایی که پیامبران الهی در اختیار آنان قرار می‌داد، به مرور روند تکاملی را در پیش گرفت و هر چه بر عمر انسان افزوده می‌شد، استعداد وی برای دریافت پیام‌های جدیدتر و کامل‌تر فزونی می‌یافت. این امر را می‌توان با تحقیق در آموزه‌های ادیان و مقایسه آن‌ها با یکدیگر، به دست آورد. به همین جهت برخی فلاسفه اسلامی معتقدند استعداد انسان از زمان حضرت آدم تا امت اخر الزمان روبه ترقی است و به همین جهت، لازم است انبیاء پی در پی بیایند و به میزان استعداد امت زمان خویش، برنامه سعادت را بیاورند .

یکی از سؤالاتی که بدون شک ذهن جوانان را مشغول می کند این است که چرا باید خدا برای ما رسولان و پیامبرانی بفرستد؟ چه لزومی به آمدن پیامبران است؟

1.عقل انسان وجود خدا را اثبات می کند. با اثبات وجود و صفات خدا، ما درک می کنیم که هر چه داریم از خداست. اینجا بار دیگر عقل انسان او را وا میدارد که از خدا سپاسگذاری کند. اینجا انسان برایش سؤال پیش می آید که چگونه باید از خدا سپاسگذاری کنم؟ بدون شک آنچه از دید خود ما سپاسگذاری درست و صحیح برای خداست، نمی تواند همان نوع سپاس گذاری باشد که خدا انتظار دارد که ما از او تشکّر کنیم. در این شرایط برای شناخت نظر خداوند، راهی جز فرستادن پیامبران به سوی مردم، در کار نخواهد بود. پس خداوند این لطف را در حق بشر می کند و با فرستادن پیامبران، راه پرستش صحیح خود را به بشر می آموزد.

2.انسان موجودی اجتماعی است و به زندگی در جمع تمایل دارد. از سوی دیگر انسان بخاطر این که خودش را دوست دارد، تمایل دارد امور طبق میل و شهوت خودش باشد. بدون شک در اجتماع لازم است که درخواستهای فردی اعضای اجتماع کنترل گردد و برای این کار قرار گرفتن قانونی مناسب و شایسته، لازم است. اینجا سؤال پیش می آید که بهترین قانونگذار کیست؟ بهترین قانونگذار کسی است که بهتر از هر کسی اعضای جامعه را بشناسد و منافع شخصی خودش را نیز در قوانین دخیل نکند. بدون شک با این حساب، خداوند کسی است که باید برای ما قانون مشخّص کند، از همین رو است که خداوند پیامبران را مبعوث می فرماید تا قوانین او را به گوش بشر برسانند.

3.خداوند جهان را هدفمند آفریده است. خدا انسان را مختار آفریده است لذا برای رسیدن به کمال باید در سایۀ عقل و خرد از اختیار خود استفاده کند و راه رسیدن به کمال را بشناسد، ولی عقل و دانش انسان برای شناخت درست و دقیق راه کمال کفایت نمی کند، زیرا انسان از یک سری مسائل به کلّی ناآگاه است، مثلاً هر چند وجود روح و زندگی پس از مرگ را می تواند ثابت کند، ولی قادر به درک آنها نیست و دانشش به سایر مسائل نیز ناقص است و گذشت زمان همواره اشتباهات پیشین آدمی را نشان می دهد. پس لازمۀ اینکه ما بتوانیم راه کمال را پیدا کنیم این است که خداوند فرستادگانی را برای هدایت ما بفرستد.

مردی بسیار ثروتمند که از نزدیکان امپراطور بود و در سرزمین مجاور ثروت کلانی داشت، از محبت و عشقی که رعایا ونزدیکانش نسبت به شیوانا داشتند به شدت آزرده بود. به همین خاطر روزی با خشم نزد شیوانا آمد و با لحن توهین آمیزی خطاب به شیوانا گفت: آهای پیر معرفت! من با خودم یکی از رعیت هایم را آورده ام و مقابل تو به او شلاق می زنم. به من نشان بده تو چگونه آن را تلافی می کنی.
شیوانا سر بلند کرد و نیم نگاهی به رعیت انداخت و سنگی از روی زمین برداشت و آن را در یک کفه ترازوی مقابل خود گذاشت. کفه ترازو پائین رفت و کفه دیگر بالا آمد. مرد ثروتمند شلاقی محکم بر پای رعیت وارد ساخت. فریاد رعیت شلاق خورده به آسمان رفت. هیچکس جرات اعتراض به فامیل امپراطور را نداشت و در نتیجه همه ساکت ماندند. مرد ثروتمند که سکوت جمع را دید لبخندی زد و گفت: پس قبول داری که همه درس های تو بیهوده و بی ارزش است! هنوز سخنان مرد به پایان نرسیده بود که فریادی از بین همراهان مرد ثروتمند برخاست. پسر مرد ثروتمند همان لحظه به خاطر رم کردن اسبش به زمین سقوط کرده بود و پای راستش شکسته بود. مرد ثروتمند سراسیمه به سوی پسرش رفت و او را در آغوش گرفت و از همراهان خواست تا سریعاً به سراغ طبیب بروند.
در فاصله زمانی رسیدن طبیب، مرد ثروتمند به سوی شیوانا نیم نگاهی انداخت و با کمال حیرت دید که رعیت شلاق خورده لنگ لنگان خودش را به ترازوی شیوانا رساند و سنگی از روی زمین برداشت و در کفه دیگر ترازو انداخت. اکنون کفه پائین آمده، بالا رفت و کفه دیگر به سمت زمین آمد. می گویند آن مرد ثروتمند دیگر به مدرسه شیوانا قدم نگذاشت. کفه ترازوی شما در ترازوی عدل الهی چگونه است؟؟